Akademia Wiedzy
> Integrowana Produkcja Roślin
Integrowana
Produkcja Roślin
Akademia Wiedzy > Integrowana Produkcja Roślin to przestrzeń edukacyjna na stronie eCO2, stworzona dla specjalistów, studentów oraz wszystkich zainteresowanych nowoczesnymi metodami zarządzania produkcją. Znajdziesz tu eksperckie materiały, aktualne informacje i narzędzia wspierające efektywność oraz zgodność z branżowymi standardami.
01
Jak spełnić
i dokumentować wymagania IPR?
02
Zaktualizowane metodyki IP
Pobierz aktualizacje:
ŻYTA
JĘCZMIENIA OZIMEGO I JAREGO
03
Spis treści:
1. KUKURYDZA
2. PSZENICA
3. SOJA
4. ŻYTO
5. JĘCZMIEŃ OZIMY I JARY
KUKURYDZA
Czy można przeznaczyć do siewu nasiona kwalifikowane zakupione w poprzednim sezonie wegetacyjnym, a które nie zostały wykorzystane przez rolnika ale jest faktura na dowód ich zakupu?
Może pod następującymi warunkami:
– nasiona zaprawiane mają swój termin ważności do użycia,
– sposób zapakowania (hermetyczny) wydłuża czas utrzymywania odpowiednich parametrów jakościowych,
– producent posiada opakowania zamknięte z odpowiednim terminem ważności,
– przechowywał je odpowiednio i może to udokumentować.
Czy kukurydzę można uprawiać po sobie oraz po innych przedplonach zbożowych? Czy istnieją jakieś odstępstwa w tym zakresie? (pkt.1)
Kukurydza może być uprawiana w monokulturze, poniżej interpretacja PIORIN
czy kukurydzę w systemie integrowanej produkcji można uprawiać w monokulturze?
Odpowiadając na pytanie związane z uprawą kukurydzy w monokulturze w systemie integrowanej produkcji uprzejmie informuję, że metodyka IP nie zabrania bezwzględnie uprawy kukurydzy po sobie, w warunkach gdy nie występuje presja chorób i szkodników w planowanej uprawie.
Analizując kompleksowe zapisy rozdziału „3.3. Przedplon” – należy braku płodozmianu unikać. Monokultura jest istotnym czynnikiem zwiększającym zagrożenie ze strony niektórych chorób i szkodników (metodyka to wskazuje), co bezpośrednio może być związane z późniejszym zwiększeniem liczby zabiegów ochrony roślin na plantacji (głównym celem IP jest redukcja zużycia środków ochrony roślin).
Równocześnie zapisy rozdziału „7.2.3. Niechemiczne metody ograniczania sprawców chorób” podrozdziału „Metoda agrotechniczna” wskazują, że wiele sprawców chorób zimuje w glebie i w resztkach pożniwnych kukurydzy, a w przypadku niektórych patogenów ich stadia przetrwalnikowe zachowują żywotność do kilku lat, dlatego bardzo ważne jest stosowanie płodozmianu. Metodyka więc zaleca co najmniej 2-3 letnią przerwę w uprawie kukurydzy na tym samym stanowisku. W przypadku ograniczania chorób powodowanych przez grzyby z rodzaju Fusarium wskazuje się, że modelowy płodozmian pozwalający ograniczyć ryzyko nadmiernego namnażania się i kumulacji tych grzybów to uprawa po kukurydzy ziemniaka, następnie pszenżyta, a później łubinu.
Jednocześnie metodyka IP kukurydzy wskazuje, że dobór stanowiska należy wiązać z żyznością gleby. Na glebach żyznych, kompleksów pszennych i żytnich dobrych, kukurydzę można z powodzeniem uprawiać po zbożach, natomiast na glebach kompleksu żytniego słabego zasiew kukurydzy powinny poprzedzać rośliny poprawiające stanowisko np. okopowe, strączkowe, mieszanki motylkowych z trawami lub zbożami.
Czy do siewu należy wybierać odmiany kukurydzy tylko z Krajowego Rejestru Odmian prowadzonego przez COBORU? Czy może być to odmiana tylko z katalogu CCA ale nie zarejestrowana w Polsce? Czy są jakieś odstępstwa w tym zakresie?
Lista COBORU jest fakultatywna, można wybierać odmiany znajdujące się w CCA lub mieszanki odmian, pod warunkiem, że każda z tych odmian znajduje się KR lub CCA. Należy zwrócić uwagę na długość FAO odpowiednią dla rejonu oraz odporność na choroby, szkodniki lub warunki pogodowe, poniżej interpretacja PIORIN
Jakie są zasady doboru odmian kukurydzy i soi zgodnie z metodykami integrowanej produkcji?
Zgodnie z metodykami integrowanej produkcji do założenia uprawy powinien być stosowany kwalifikowany materiał siewny odmiany dostosowanej do danego rejonu uprawy (o odpowiedniej wczesności, dostosowanej od warunków klimatyczno-glebowych, o dużej odporności na czynniki abiotyczne i biotyczne). Odmiany powinny być wybierane z Krajowego Rejestru Odmian prowadzonego przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) lub wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), zawierającego odmiany wpisane do rejestrów wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. COBORU wpisuje odmiany do krajowego rejestru odmian na podstawie badań prowadzonych w naszym kraju. Dodatkowo, COBORU prowadzi badania w ramach systemu porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO), gdzie badane są również niektóre odmiany kukurydzy znajdujące się w CCA. Na podstawie badań PDO prowadzonych w różnych rejonach Polski, COBORU przygotowuje listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa. Najlepszym sposobem na dobór właściwej odmiany jest korzystanie z tych list (prawidłowy dobór odmian dostosowanych do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych oraz presji organizmów szkodliwych) lub wybór odmiany wpisanej do krajowego rejestru (odmiany badane w kraju).
Czy spełnienie wymogu dot. „wykorzystania w powschodowej regulacji zachwaszczenia w pierwszej kolejności metod agrotechnicznych (…)” będzie uznane już w momencie wykonania zabiegów uprawowych po zbiorze przedplonu? Czy musi być to wyłącznie zabieg mechaniczny wykonany po wschodach kukurydzy przy użyciu np. pielnika?
Czy w uprawie kukurydzy wykluczone jest stosowanie herbicydów doglebowych bezpośrednio po siewie? (pkt.5)
Kukurydzę można odchwaszczać tylko mechanicznie, ale można także w zabieg ten wprowadzić ograniczoną ochronę chemiczną.
Metoda mechaniczno-chemiczna – do 6 liści mechanicznie i w fazie 6-8 liści oprysk herbicydem
Metoda jednoczesna mechaniczno- chemiczna pielnik + oprysk herbicydem rzędów – pasa 15-20 cm.
W tym przypadku przeliczamy dawkę herbicydu na realną powierzchnię !!!
Czy w przypadku kukurydzy oprócz badań gleby w zakresie podstawowym (P, K, Mg, pH) istnieje również wymóg badania gleby pod kątem zasobności w azot oraz mikroelementy? Jest jeszcze dodatkowo mowa o bilansie składników pokarmowych – czy wówczas rolnik musi mieć wykonany plan nawożenia, który okazuje podczas kontroli? Jeżeli nie to w jaki sposób należy wykazać przeprowadzenie takiego bilansu? (pkt.6)
Podstawą działania jest zawsze poznanie zasobności gleby w składniki pokarmowe na podstawie analizy próbek glebowych P, K, Mg, pH i S.
N – Najbardziej precyzyjnym sposobem wyliczenia wielkości dawki azotu pod kukurydzę jest wykonanie bilansu tego składnika. Bilans powinien uwzględniać przedplony, nawożenie organiczne itp. Można skorzystać z aplikacji do wyliczania maksymalnych dawek azotu lub aplikacji do sporządzania planu nawożenia azotem, które znajdują się na stronie CDR Brwinów https://www.cdr.gov.pl/transfer-wiedzy/narzedzia
Druga metoda to wykonanie analiz gleby na zawartość N- min i wykonanie obliczeń.
Zalecane jest dzielenie dawki N 60-70% przedsiewnie i pozostała faza 6-7 liści
S – Przy ustalaniu wielkości dawki siarki powinno uwzględniać się zasobność gleby oraz potrzeby względem tego składnika.
P,K, Ca i Mg – wyliczenia.
Nawożenie przedsiewne, Mg – może być też dolistnie
W uprawach rolniczych można korzystać z darmowego programu INTER-NAW, który umożliwia opracowanie kompleksowego planu nawożenia azotem, fosforem, potasem, magnezem, mikroelementami oraz wapnowania gleb https://internaw.pl/.
PSZENICA
Czy pszenica w systemie IP może być wysiana po kukurydzy? Czy kukurydze też traktujemy jak zboże, która przenosi choroby fuzaryjne co uniemożliwia jej udział w przedplonie?
Metodyka pszenicy w punkcie 3.3. podaje że, roślin zbożowych z wyjątkiem owsa nie można w systemie IP używać w przedplonie pszenicy. Kukurydza jest rośliną zbożową , w związku z tym nie może być przedplonem w uprawie pszenicy.
Czy można siać pszenicę ozimą po późno schodzących przedplonach np. burakach w terminie listopadowym?
Metodyka w punkcie 5.2 podaje optymalne terminy siewu pszenicy ozimej w podziałem na poszczególne części Polski.
Optymalne terminy siewu pszenicy ozimej dla poszczególnych części Polski:
· północno-wschodnia i wschodnia – od 15 do 25 września;
· centralna i południowo-wschodnia – od 20 do 30 września;
· północno-zachodnia i zachodnia – od 20 września do 5 października;
· Dolny Śląsk – od 25 września a 10 października.
Opóźnienie terminu siewu skutkuje zmniejszeniem plonu ziarna z jednostki powierzchni , które jest wynikiem słabszego krzewienia i mniejszej obsady kłosów, mniejszego plonu ziarna z rośliny i z kłosa oraz mniejszej liczby ziaren z rośliny.
Niektóre odmiany (Rapsodia, Euforia, Plejada, Tonacja, Comandor, Bosporus, Tytanika, Hondia, Arkadia, Memory, Ostroga, Sailor, Jantarka, Smuga) są bardziej tolerancyjne na opóźnienie siewu nawet do 14 dni w stosunku do wysiewu w terminie optymalnym.
Czy wyniki N-min powinny być otrzymane przed zastosowaniem pierwszej dawki azotu wiosną w pszenicy ozimej i jarej?
W integrowanej produkcji pszenicy system nawożenia jest oparty na bilansie składników pokarmowych, uwzględniającym pobranie składników przez rośliny oraz ich dopływ z nawozów naturalnych i mineralnych. W systemie zintegrowanym, w pierwszej kolejności wykorzystuje się naturalną żyzność gleby oraz pulę składników pokarmowych dostępnych w gospodarstwie w nawozach naturalnych i organicznych, a następnie w zależności od potrzeb zasoby te uzupełnia się nawozami mineralnymi.
Ustalenie wielkości pierwszej dawki azotu stosowanej w czasie wiosennego ruszenia wegetacji jest dość trudne, ponieważ zależy od zasobności azotu mineralnego w glebie, warunków pogody oraz wiosennego stanu łanu.
Metodyka na stronie 36 podaje (pszenica ozima):
Do precyzyjnego wyliczenia pierwszej dawki azotu należy określić ilość azotu mineralnego w glebie.
Pszenica jara (Metodyka strona 39)
Wielkość pierwszej dawki azotu uściśla się na podstawie testu azotu mineralnego (Nmin), który jest bezpośrednim wskaźnikiem azotu glebowego dostępnego dla roślin. Podstawowym wymogiem wyznaczenia dawki azotu metodą Nmin jest oznaczenie zawartości azotu mineralnego w glebie wiosną, tuż przed ruszeniem wegetacji.
Czyli badanie gleby na zawartość N-min powinno być wykonane przed nawożeniem, a dawka ustalona na podstawie otrzymanego wyniku.
W IP pszenicy należy stosować środki ochrony roślin po przekroczeniu wartości progów szkodliwości. Jak wytłumaczymy fungicydowe zabiegi zapobiegawcze np. przed septoriozami lub fuzariozą . Czy warunki pogodowe np. deszcz w okresie kwitnienia jest wystarczającym argumentem do wykonania zabiegu chemicznego?
Zgodnie z wymaganiami systemu IPR należy połączyć metody niechemiczne z chemicznymi, czyli jeżeli rolnik stosuje właściwy, płodozmian, agrotechnikę, nawożenie i jest to udokumentowane Patrz tabela 24 na stronie 53-54, ro warunki sprzyjające ich rozwojowi podane w tabeli 23 (Najważniejsze choroby i źródła ich infekcji ) str. 49-50 oraz zalecenia na etykiecie – instrukcji danego środka, mogą stanowić podstawę do wykonania zabiegu.
Metodyka podaje w rozdziale 7.2.4
W integrowanej produkcji w ograniczaniu występowania chorób nacisk kładzie się na łączenie metod. Pierwszym zadaniem jest zapobieganie ich występowaniu, które osiągnąć możemy poprzez wykonywanie zabiegów agrotechnicznych, wysiew mniej podatnych na porażenie przez patogeny odmian, stosowanie metod biologicznych, a w przypadku wystąpienia chorób zastosowanie chemicznej ochrony (zaprawy, fungicydy).
Metodyka podaje w rozdziale 7.2.3
Właściwie dobrany przedplon pozwala ograniczyć źródła infekcji patogenów. Przerwa 3 letnia w uprawie pszenicy radykalnie zmniejsza zagrożenie przez choroby np. podstawy źdźbła. Ważny jest też termin siewu, ilość wysiewanego ziarna na m2 i odległość między ziarniakami w rzędzie. Stosowanie racjonalnego nawożenia, zwłaszcza azotem zmniejsza zagrożenie przez np. mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Odpowiedni termin zbioru również wpływa na obecność grzybów w plonie, na słomie lub ścierni.
Wymienione działania (tab. 24), które wykonuje się w metodzie agrotechnicznej, pozwalają w dużym stopniu zmniejszyć niebezpieczeństwo występowania chorób powodowanych przez grzyby. Wskazane jest, aby skorzystać z jak największej ilości elementów, które ograniczają występowanie chorób.
SOJA
Czy w przypadku odmian soi w systemie IP należy wybierać wyłącznie te z LZO? Czy ogólnie powinna być to odmiana z Krajowego Rejestru Odmian? (pkt.2)
Lista odmian COBORU jest fakultatywna. Korzystanie z list odmian rekomendowanych daje rolnikom największą gwarancję powodzenia uprawy przy typowym dla danego rejonu (województwa) przebiegu pogody oraz przy uwzględnieniu wymagań co do stanowiska i agrotechniki tego gatunku.
Odmiany o odpowiedniej odporności i odpowiedniej długości okresu wegetacji dostosowanej do regionu.(KR lub CCA), poniżej interpretacja PIORIN
Jakie są zasady doboru odmian kukurydzy i soi zgodnie z metodykami integrowanej produkcji?
Zgodnie z metodykami integrowanej produkcji do założenia uprawy powinien być stosowany kwalifikowany materiał siewny odmiany dostosowanej do danego rejonu uprawy (o odpowiedniej wczesności, dostosowanej od warunków klimatyczno-glebowych, o dużej odporności na czynniki abiotyczne i biotyczne). Odmiany powinny być wybierane z Krajowego Rejestru Odmian prowadzonego przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) lub wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA), zawierającego odmiany wpisane do rejestrów wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. COBORU wpisuje odmiany do krajowego rejestru odmian na podstawie badań prowadzonych w naszym kraju. Dodatkowo, COBORU prowadzi badania w ramach systemu porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO), gdzie badane są również niektóre odmiany kukurydzy znajdujące się w CCA. Na podstawie badań PDO prowadzonych w różnych rejonach Polski, COBORU przygotowuje listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województwa. Najlepszym sposobem na dobór właściwej odmiany jest korzystanie z tych list (prawidłowy dobór odmian dostosowanych do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych oraz presji organizmów szkodliwych) lub wybór odmiany wpisanej do krajowego rejestru (odmiany badane w kraju).
Czy uprawiając soję w systemie IP wyklucza się uprawę tego gatunku w systemie bezorkowym? (pkt.3)
Metodyka podaje w punkcie 5.1, że soja nadaje się do coraz częściej stosowanego systemu uprawy bezorkowej.
W tym przypadku należy, jednak, pamiętać o dokładnym wymieszaniu resztek pożniwnych z glebą. Pozostawienie ich na powierzchni istotnie ograniczy wschody roślin. Wpłynie to na obsadę roślin na m2 , a także na ich kondycję.
Czy w przypadku soi oprócz badań gleby w zakresie podstawowym (P, K, Mg, pH) istnieje również wymóg badania gleby pod kątem zasobności w azot oraz mikroelementy? (pkt.5)
Metodyka soi podaje w punkcie 6. że odpowiednie nawożenie makro i mikroelementami odbywa się po wcześniejszej analizie zasobności gleby.
Analiza gleby pH, P,K, Mg, Zn, Mo, Br, S
W uprawie soi zalecana jest dawka startowa azotu przed siewem w ilości 30 kg /ha Zbyt obfite nawożenie tym składnikiem może powodować wyleganie roślin oraz istotnie ograniczyć lub nawet spowodować całkowity brak symbiozy z bakteriami brodawkowymi.
ŻYTO
Jaki przedplon dla żyta?
Najlepszym przedplonem dla żyta są rośliny bobowate grubonasienne (bobik, groch, łubiny) oraz bobowate drobnonasienne. Ponadto do bardzo dobrych przedplonów dla żyta należy zaliczyć rośliny okopowe, pod warunkiem, że dostatecznie wcześnie zejdą z pola, umożliwiając siew żyta w terminie optymalnym.
W szczególności chodzi tu o wczesne ziemniaki. Ze zbóż najlepszą wartość przedplonową dla żyta ma owies. Dobrym przedplonem może być również międzyplon ścierniskowy wysiany np. po wcześnie zebranych zbożach.
Złymi przedplonami dla żyta są zboża ozime, a największych spadków plonu należy oczekiwać w przypadku uprawy żyta po życie.
JĘCZMIEŃ OZIMY I JARY
Zapis w metodyce 3 lata przerwy w uprawie równa się uprawa : 3-polówka = jęczmień – roślina – roślina – jęczmień czy 4-polówka = jęczmień – roślina – roślina – roślina – jęczmień (czy jest ewentualnie jakieś odstępstwo)?
Zapis w metodyce 3 lata przerwy, wyznacza okres 3 lat z inną uprawą, czyli w pierwszym i piątym roku może być jęczmień na tym samym polu
Interpretacja PIORIN w zakresie płodozmianu.
Od jakiej daty należy liczyć bieg terminu rozpoczęcia płodozmianu w systemie Integrowanej Produkcji Roślin?
Jednym z elementów wykorzystywanych w integrowanej ochronie roślin jest stosowanie prawidłowego płodozmianu. Nie można mówić o „biegu rozpoczęcia płodozmianu w systemie IP”, a o płodozmianie jako formie uprawy roślin, co powinno być stosowane przez producentów niezależnie od uczestnictwa w systemie integrowanej produkcji roślin. Metodyka integrowanej produkcji roślin dla wybranej uprawy, określa wymagania w zakresie stosowania właściwego płodozmianu. Producent przystępujący do systemu integrowanej produkcji roślin musi prowadzić notatnik integrowanej produkcji, a w nim dokumentować informacje o płodozmianie, w tym ewentualnie o przedplonie, dla okresu (liczby lat), który określono we właściwej metodyce. Rolnicy przystępujący do systemu integrowanej produkcji roślin muszą zatem spełniać wymogi odnośnie płodozmianu, wynikające z metodyki danej uprawy.
Przykładowo, stosowanie 3-letniej przerwy w uprawie danej rośliny oznacza, że jeżeli w pierwszym roku uprawiamy na danej działce roślin określonego gatunku, to kolejną plantację tej rośliny na tym samym stanowisku zakładamy w piątym roku (3 lata kalendarzowe bez uprawy tej rośliny).
Międzyplon lub poplon ścierniskowy roślin o właściwościach allelopatycznych potencjalnie ogranicza zachwaszczenie. Jednak uprawa międzyplonów nie jest czynnością pozwalającą na skrócenie zmianowania, ponieważ nie gwarantuje uzyskania efektów wynikających z pełnej rotacji upraw.
Dobór odmian = wg metodyk z LOZ, ale jest stanowisko że mogą być z CCA ale w uzasadnionych przypadkach = jak bardzo trzeba to uzasadnienie argumentować?
Należy wybierać odmiany odporne przede wszystkim na choroby.
Jęczmień to gatunek wrażliwy na różne choroby. Najczęściej na jęczmieniu występuje mączniak prawdziwy, plamistość siatkowa, rdza jęczmienia, rynchosporioza i ciemnobrunatna plamistość. Na jęczmieniu ozimym występuje dodatkowo pleśń śniegowa i pałecznica traw. Można też zaobserwować objawy wirusa żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV). W ostatnich latach rzadziej występuje natomiast porażenie głownią pylącą.
Ogólnie obserwuje się znaczny postęp w odporności na choroby wśród nowych odmian. Przy doborze odmian w IP należy kierować się ich zwiększoną odpornością/tolerancją na co najmniej jednego sprawcę chorób np. mączniaka prawdziwego zbóż i traw, plamistości siatkowej jęczmienia, rdzy jęczmienia, rynchosporiozy zbóż.
Zaprawienie w systemie ESTA, czy to prawda dla wszystkich upraw czy tylko dla żyta?
W 2024 jedynie w metodyce jęczmienia ozimego i jarego oraz żyta, wprowadzono wymóg stosowania materiału siewnego z certyfikatem ESTA.
Dla zasiewów w latach 2024 – 2026 dopuszcza się wykorzystanie kwalifikowanego materiału siewnego zaprawionego w sposób inny niż zgodny ze standardem ESTA lub standardem równoważnym.